ακουστότητα

Χαρακτηριστικό γνώρισμα κάθε ήχου, με το οποίο, καθαρά υποκειμενικά, διαφοροποιείται ο ισχυρός από τον ασθενή ήχο. Η α. συνδέεται με την ένταση του ήχου Ι και την ελάχιστη αντιληπτή ένταση Ι_ο (κατώφλι α.) με τον τύπο: Α = log (Ι/Ι_ο). Ο τύπος αυτός βασίζεται στον ψυχοφυσικό νόμο των Βέμπερ-Φέχνερ, σύμφωνα με τον οποίο η υποκειμενική αντίληψη της έντασης είναι ανάλογη προς τον δεκαδικό λογάριθμο του ερεθίσματος. Συμβατική μονάδα α. είναι το Μπελ (Β) και το ντεσιμπέλ (dB), που είναι ίσο με το ένα δέκατο του Β (ένα dB αντιπροσωπεύει μία αύξηση στην ένταση κατά 26%, δηλαδή περίπου τη μικρότερη μεταβολή που μπορεί να ανιχνεύσει το αφτί). Η κλίμακα ντεσιμπέλ παρουσιάζει το μειονέκτημα ότι η ευαισθησία του αφτιού σε μεταβολές της έντασης αλλάζει, ανάλογα με τη συχνότητα (π.χ. ένας ήχος με συχνότητα 1.000 Hz έχει κατώφλι α. 10^-16 W/cm², ενώ ένας άλλος με συχνότητα 100 Hz έχει κατώφλι 10^-14 W/cm²). Με την κλίμακα φον (ph), που χρησιμοποιείται ευρέως, ξεπερνιέται αυτή η δυσκολία γιατί συσχετίζεται η ένταση ενός ήχου με ένα σταθερό ήχο αναφοράς που έχει καθορισμένη ένταση και συχνότητα (συγκριτικό πρότυπο θεωρείται ο ήχος των 1.000 Hz με Ι_ο = 10-16 W/cm²) και αντί του μεγέθους Ad (απόλυτη α.) της κλίμακας dB εξετάζεται το μέγεθος Α_Σ (σχετική α.). Στις συνηθισμένες συχνότητες (γύρω στα 1.000 Hz) οι τιμές σε dB και ph είναι περίπου οι ίδιες, αλλά σε συχνότητες πολύ μεγάλες ή πολύ μικρές οι διαφορές είναι μεγάλες. Η σχέση ανάμεσα στην ένταση Ι και τη συχνότητα δίδεται από το διάγραμμα α., όπου το κατώφλι αντιστοιχεί σε Α_Σ = Ο και το όριο πόνου (πάνω από το οποίο ο ήχος δεν προκαλεί αίσθηση ήχου αλλά φυσιολογικό πόνο) σε Α_Σ = 130 ph. Από τα διαγράμματα αυτά γίνεται φανερό ότι μεταξύ 16 Hz και 20.000 Hz οι ήχοι δεν είναι πάντα ακουστοί και ότι το πεδίο α. διαφέρει από τον έναν άνθρωπο στον άλλο, ιδιαίτερα ως συνάρτηση της ηλικίας ή ως αποτέλεσμα διαφόρων ασθενειών. κατώφλι α. Η ελάχιστη ένταση του ήχου που γίνεται αντιληπτή από ένα άτομο.Τοκ.ά. δεν είναι το ίδιο για όλες τις συχνότητες. πεδίο α. Τα ανώτατα και τα κατώτατα όρια των ήχων, που γίνονται αισθητοί από τα αισθητήρια των ζώντων οργανισμών. Διάγραμμα του ηχητικού πεδίου. Οι διαστάσεις του χαρακτηρίζουν έναν ήχο: «η στάθμη», που μετριέται σε ντεσιμπέλ στον κάθετο άξονα και «η συχνότητα» που μετριέται σε H2 στον οριζόντιο άξονα.

* * *

(Φυσ.)

το χαρακτηριστικό ενός ήχου που καθορίζει το μέγεθος τού παραγόμενου ακουστικού αισθήματος σε έναν ακροατή.